زایمان طبیعی و سزارین

دوران بارداری چهل هفته کامل محسوب می شود. در واقع زمان شروع دوران بارداری براساس اولین روز، آخرین سیکل قاعدگی به حساب می آید. به طور معمول طی این چهل هفته جنین کامل شده است و زایمان طبیعی و سزارین شروع می شود. اینکه کدام یک از روش ها برای انجام زایمان انتخاب شود قابل پیش بینی نبوده و حتی ممکن است در لحظه نوع روش زایمان تغییر یابد. با ما در این مقاله از سایت دکتر الهه ثناگو بهترین جراح و متخصص زنان و زایمان تهران همراه باشید تا در این خصوص اطلاعات بیشتری کسب کنید.

 

 

جالب است بدانید که سن جنین ربطی به زمان تخمک گذاری و زمان رابطه جنسی ندارد و سن جنین براساس سیکل قاعدگی مادر حساب می گردد. در حقیقت این یک محاسبه جهانی و علمی است که در همه جای دنیا معتبر می باشد. پیش از پرداختن به موضوع دلایل انتخاب روش های زایمان طبیعی و سزارین بهتر است توضیح مختصری در خصوص دوران بارداری ارائه دهیم. لازم به ذکر است در صورتی که تمایل به شنیدن توضیحات مهم در خصوص زایمان طبیعی و سزارین از زبان خود دکتر الهه ثناگو هستید می توانید پادکست زیر را گوش دهید. 

 

روش های تشخیص بارداری

روش های تشخیص بارداری یکی از سوالات شایع در میان زنان می باشد؛ که در ادامه به طور دقیق به شرح هر کدام از روش های تشخیصی می پردازیم، برای آگاهی بیشتر با ما همراه باشید:

آزمایش خون و تست HCG

دقیق ترین روش تشخیص بارداری آزمایش خون بارداری است و آنقدر این آزمایش دقیق است که قبل از به تعویق افتادن سیکل قاعدگی به درجاتی می تواند این آزمایش را مثبت نشان دهد که اصطلاحا به آن تیتراژ بتا HCG می گویند. در حقیقت این نوع تیتراژ را می توان یک هفته پس از آنکه نطفه جنین تشکیل شد یعنی عملا یک هفته قبل از عقب افتادن سیکل قاعدگی تشخیص مثبت بودن بتا داده می شود.

به توصیه متخصص زنان و زایمان نیازی به تشخیص زودهنگام نیست، بهتر است کمی صبر نمایید و اگر سیکل قاعدگی به تعویق افتاد و چند روز از زمان آن گذشت، سپس اقدام به انجام آزمایش نمایید. لازم است بدانید، یکی از دلایل آنکه بهتر است زود اقدام به تشخیص بارداری نپردازید این است که خطاهای آزمایشگاهی وجود دارد لذا بهتر است کمی از عقب افتادن سیکل قاعدگی بگذرد سپس اقدام به انجام تست های بارداری نمایید.

لذا دقیق ترین روش تشخیص بارداری تست HCG و آزمایش خون است، که پس از عقب افتادن سیکل قاعدگی انجام می شود و اگر عدد آزمایش بالای ده باشد، نشان دهنده جواب مثبت است.

تست بی بی چک

یک روش تشخیص بارداری دیگر که در دسترس عموم افراد قرار دارد و ارزان قیمت تر می باشد، تست های بی بی چک است که از داروخانه می توان خریداری کرد. این نوع تست ها را بایستی به مدت یک دقیقه داخل ادرار نگه داشت و براساس دو خط ادراری که تشکیل می شود، نشان دهنده بارداری است.

اما لازم است بدانید که این روش دقیق نیست و هر علت دیگری می تواند اشتباها تست را مثبت نشان دهد، حتی اگر مقداری ترشح و خون در ادرار وجود داشته باشد می تواند جواب تست را مثبت نشان دهد در صورتی که ممکن است مثبت نباشد.

سونوگرافی

روش دیگر تشخیص بارداری سونوگرافی است، انجام سونوگرافی در هفته های اول بارداری کمکی به تشخیص بارداری نمی کند، لذا در صورتی که کسی در هفته های اول بارداری باشد و شک به بارداری داشته باشد و پزشک خود را مطلع نسازد معمولا تشخیص بارداری با سونوگرافی امکان پذیر نخواهد بود. زیرا علائم در ابتدایی بارداری شبیه به علائم سیکل قاعدگی است.

در صورتی که جنین کیسه حاملگی را درست نکرده باشد و متخصص زنان و زایمان نتواند کیسه را ببیند، با سونوگرافی نمی توان بارداری را تشخیص داد. به همین خاطر؛ سونوگرافی بارداری بایستی در زمان مناسب خود انجام شود.

بهترین زمان انجام سونوگرافی واژینال پنج هفتگی است و در پنج هفتگی کیسه حاملگی در داخل رحم کاملا قابل مشاهده است. یکی از دلایل انجام سونوگرافی زودهنگام اطمینال پیدا کردن از تشکیل کیسه حاملگی در داخل رحم است، در صورتی که فردی سابقه حاملگی بارداری خارج از رحمی داشته باشد؛ این تشخیص می تواند کمک بسیاری نمایید. از دیگر دلایل انجام سونوگرافی زودهنگام؛ استرس و لکه بینی مادر است.

لذا اولین سونوگرافی دوران بارداری در پنج هفتگی انجام می شود که کیسه حاملگی قابل مشاهده خواهد بود و سونوگرافی بعدی سونوگرافی واژینال در شش هفتگی است که در این زمان جنین و قلب آن تشکیل می شود.

آیا سونوگرافی بارداری ضرر دارد؟

انجام سونوگرافی در دوران بارداری هیچ گونه ضرری نخواهد داشت. به طور معمول متخصص زنان و زایمان زمانی که نیاز به تشخیص بارداری باشد توصیه به انجام سونوگرافی می نماید، سونوگرافی اشعه نیست و تنها یک صوت است و صوت  از طریق دستگاه ایجاد می شود و صوت به جنین برخورد می کند و سپس برگشت داده می شود و بازگشت آن به صورت تصویر نشان داده می گردد و قابل تشخیص خواهد بود. سونوگرافی در هفته های اول بارداری به نسبت دیگر ماه ها بیشتر انجام می شود. توصیه بعضی از متخصصین زنان و زایمان انجام سونوگرافی هر دو هفته یکبار (از شش هفتگی تا دوازده هفتگی) بهتر است انجام شود به دلیل افزایش سقط های دوران بارداری است. زیرا سقط اثرات مخرب روحی و روانی برای مادر به همراه دارد به همین دلیل ترجیح داده می شود تا بررسی های بیشتری در این دوره زمانی صورت گیرد تا از سلامت جنین مطلع شویم.

غربالگری دوران بارداری

پس از این، غربالگری های دوران بارداری شروع می شود و غربالگری ها برای تشخیص سلامت جنین انجام می گردد. طی انجام غربالگری دوران بارداری تست های مهمی همچون آنومالی کروموزمومی سندروم داون، کروموزوم سیزده و هجده بررسی می شود. در غربالگری مرحله اول تنها این سه مورد مورد بررسی قرار می گیرد و در مرحله دوم مشکلات اسکلتی و ساختاری بررسی می شود و در در مرحله سوم که سونوگرافی هم هست جنین از نظر ظاهر بررسی می شود. آنومالی صد در صد نیست و خیلی از بیماری ها وجود دارد که مورد بررسی قرار نمی گیرد و ممکن است بسیاری از مشکلات وجود داشته باشد که بتدریج مشخص می شود.

زمان غربالگری های دوران بارداری

به طور معمول غربالگری اول دوران بارداری در دوازده هفتگی است که شامل سونوگرافی ان تی و آزمایش خون است و دومین غربالگری حدود پانزده تا شانزده هفتگی می باشد که شامل آزمایش خون دوم است که معمولا نیازی به انجام سونوگرافی غربالگری نیست ولی می توان سونوگرافی معمولی تشخیص جنسیت و طول دهانه رحم را انجام دهید. غربالگری مرحله سوم که تنها سونوگرافی آنومالی است و حدود بیست تا بیست و چهار هفته انجام می شود. در این مرحله تمامی اندامهای جنین تشکیل شده و با سونوگرافی می توان به بررسی اندام ها پرداخت.

 

 

آیا اگر جنین زودتر از موعود مقرر به دنیا بیایید زنده می ماند؟

یکی از سوالاتی که ذهن اکثریت مادران جوان را به خود مشغول ساخته زود به دنیا آمدن جنین است، به طور معمول ریه های جنین در فاصله زمانی 24 تا 28 هفتگی تشکیل می شود. در صورتی که جنین قبل از 24 هفتگی به دنیا بیایید، به دلیل آنکه ریه ها تشکیل نشده و قادر به نفس کشیدن نیست، امکان زنده ماندن آن وجود ندارد.

اما اگر جنین پس از 28 هفتگی به دنیا بیایید، معمولا ریه های در این دوران بسیار کوچک خواهد بود و فشار بسیاری به جنین وارد می شود، ولی با پیشرفت علم و تکنولوژی امکان زنده بودن جنین در هفته های 28 تا 30 وجود خواهد با قرار گرفتن در NICU وجود دارد. البته ممکن است این جنین ها با عارضه های همچون بینایی و شنوایی مواجه شوند که به هر حال آن ها خیلی نارس هستند و خوشبختانه زنده می مانند.

پس از 36 هفتگی چه اتفاقی برای جنین می افتد و بهترین زمان انجام زایمان طبیعی و سزارین چه موقع است؟

به طور معمول پس از 36 تا 37 هفتگی رشد ریه ها کامل شده است و امکان زایمان وجود خواهد بود، ولی چهار هفته برای تکمیل دوره رشد و تکامل جنین باقی مانده است که پس از این زمان و در دوره چهار هفته آخر جنین از لحاظ مغزی، هوشی، پوستی و چربی های زیر پوست رشد خواهد داشت.

بهترین زمان انجام زایمان سزارین 39 هفتگی می باشد، زیرا در این دوره زمانی جنین به تکامل رسیده است و در نهایت تکامل هوشی، ذهنی و جسمی به دنیا می آید. به طور معمول زمانی که تکامل جنین کامل می شود، سیگنال های داخل خون مادر می ریزد که این سیگنال ها بر روی مغز مادر اثر می گذارد و این سبب ترشح هورمون هایی می شود که شروع زایمان را ایجاد می کند لذا شروع زایمان را خود جنین اعلام می کند و پیام تکامل را با این سیگنال ها مشخص می نماید.

زمانی که این هورمون ها در بدن مادر آزاد و ترشح می شود،  سبب می شود تا انقباضات رحمی بتدریج شروع و دهانه رحم نرم شود و در نهایت جنین به سمت دهانه رحم فشرده می شود. انقباضات رحمی بتدریج افزایش می یابد و زمانی که این نوع انقباضات به صورت مرتب و متدد اتفاق افتد، به معنایی تکامل سیر زایمان است که در این زمان بهتر است مادر در بیمارستان بستری شود تا زایمان انجام گیرد.

از کجا متوجه شویم کیسه آب جنین پاره شده و در این مواقع چه باید کرد؟

یکی از موضوعاتی که موجب نگرانی و استرس مادران می شود پاره شدن کیسه آب است، کیسه آب بدون هیچ گونه دردی پاره می شود و ممکن است بیمار در حال خواب یا در حین انجام فعالیت باشد، گاهی اوقات بیمار ممکن است آن را با ادرار اشتباه بگیرد و پس از مدتی متوجه می شود که چنین نیست. زمانی که کیسه آب پاره می شود حجم زیادی از آب گرم به صورت غیرطبیعی و غیر ارادی خارج می شود. همچنین ممکن است گاهی اوقات آب به یکباره خارج نشود و به صورت قطره قطره خارج شود، در هر دو صورت زمانی که کیسه آب پاره شود مادر می بایست بدون هیچ گونه نگرانی و اتلاف وقت به متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید زیرا دیگر جایی هیچ گونه تعللی نیست و مادر بایستی آماده زایمان طبیعی و سزارین شود.

لازم به ذکر است، زمانی که کیسه آب پاره می شود، نگران نباشید زیرا جنین خشک نمی شود و آب به طور کامل و ناگهانی خارج نشده و جنین دچار خفگی نمی شود زیرا جنین خود در حال ساخت آب است و در آن آب ادرار می کند و موجب ساخت آب می شود و معمولا دور آن را آب احاطه کرده است. به طور معمول زمانی که مادر به متخصص زنان و زایمان مراجعه می کند به منظور تشخیص دقیق تر انجام معاینات، تست های متعدد و سونوگرافی انجام می شود تا از صحت پاره شدن کیسه آب مطلع شویم و سپس اقدامات لازم صورت گیرد.

 

 

سیر تکامل جنین

سیر تکامل جنین طی چهل هفته انجام می گیرد، در این دوران ممکن است اتفاقاتی برای جنین رخ دهد که در ادامه به شرح هر کدام از آن ها می پردازیم سیر تکامل جنین بتدریج با انقباضات رحمی شروع می گردد و به مرور دهانه رحم کوتاه تر شده و باز می شود و به جنین اجازه می دهد تا از طریق این حفره خارج شود، زمانی که طول دهانه رحم به اندازه ده سانت باز شود، این میزان به معنای باز شدن دهانه رحم به طور کامل است که به جنین اجازه خروج را می دهد.

پس از این مرحله سیر دوم آغاز می گردد؛ در واقع این سیر به همکاری مادر وابستگی دارد. به طور معمول در این مرحله رحم منقبض و مادر بایستی سعی نمایید تا زور بزند تا جنین از داخل رحم خارج شده به داخل واژن و سپس به بیرون فرستاده شود. همان طور که گفته شد؛ زایمان طبیعی و سزارین طی چندین مرحله انجام می شود، مرحله اول انقباضات رحمی و باز شدن کامل دهانه رحم و مرحله دوم باز شدن دهانه رحم تا رسیدن سر جنین به داخل خروجی واژن و مرحله سوم خروج جنین از بدن مادر می باشد.

مرحله اول بارداری یک پروسه طولانی مدت است، به دلیل آنکه برای اولین بار باز شدن دهانه رحم قرار است اتفاق افتد و معمولا آمادگی برای باز شدن وجود ندارد. ممکن است این مرحله حدود دوازده ساعت به طول انجامد و حتی گاهی اوقات به مدت یک روز مادر در بیمارستان بستری شود؛ تا مرحله اول سپری شود. اما مرحله دوم ساده تر بوده و با همکاری مادر راحت انجام می شود. لازم است بدانید که زایمان برای دومین مرتبه به بعد راحت تر بوده و سیر زایمان سریع تر انجام می گردد.

تمامی این مراحل خود به خود انجام می شود؛ در صورتی که تمامی مراحل با یکدیگر مطابقت داشته باشد این پروسه به راحتی انجام می شود؛ همان طور که می دانید با درد همراه است ولی نگران کننده نخواهد بود.

چه عواملی باعث می شود تا سیر زایمان طبیعی و سزارین  طول بکشد؟

یکی از دلایل اینکه موجب می شود تا سیر زایمان طول بکشد نامتناسب بودن سر جنین با لگن مادر است ، در این مواقع جنین نمی تواند چرخش های لازم را در لگن مادر انجام دهد، به همین دلیل سر جنین از لگن مادر نمی تواندن عبور کند و سر در داخل لگن گیر می کند و این عامل موجب تشدید درد می شود. حتی گاهی اوقات احتمال شکستن سر جنین وجود دارد، که این امر موجب بروز عوارض در مادر و جنین می شود.

در برخی موارد ممکن است موجب شود تا جنین مدفوع کند. لازم است بدانید که تمامی این عوامل می تواند باعث شود تا پروسه زایمان کردن به صورت طبیعی منجر به سزارین شود. پس تمام زایمان های طبیعی ممکن است به همان طریق پیش نرود، لذا ما می توانیم قبل از آنکه اقدام به اجازه زایمان طبیعی و سزارین دهیم به معاینه لگن ، جثه مادر و جنین بپردازیم تا بررسی شود فرد می تواند زایمان را انجام دهد یا خیر، ولی گاهی اواقات نمی توان تشخیص داد.

در نهایت می بایست گفت که امکان تشخیص یک زایمان به صورت جراحی و سزارین وجود ندارد و باید سیر زایمان شروع شود تا مشاهده شود که یک جنین چگونه می تواند از لگن عبور کرده و زایمان صورت گیرد. گاهی اوقات نمی توان مشخص نمود که یک زایمان صد در صد سزارین است. به طور معمول متخصص زنان و زایمان اجازه زایمان به صورت طبیعی را به نوزاد می دهد و در صورتی که امکان آن بنا به دلایلی نباشد در حین کار مجبور به انجام سزارین خواهیم بود.

در چه زمان اجازه زایمان سزارین به بیمار داده می شود؟

گاهی اواقات بنا به دلایلی می بایست زایمان سزارین انجام شود، در صورت داشتن هر کدام از این شرایط انجام سزارین ضروری است که این عوامل عبارت است از:

• زایمان بریج (زمانی که جنین بریج باشد، معمولا در این مواقع پای آن ها نزدیک به دهانه رحم است)
• دفع مکانیوم یا مدفوع کردن جنین
• کندگی جفت
• جنین های دوقلو
• جنین های که با کاهش رشد مواجه اند
• سزارین های برای دوم یا سوم
• جنین های که با افت صدای قلب مواجه اند (افت صدای قلب از عواملی است که موجب خفگی می شود)
• پارگی جفت
• خونریزی جنین

 

 

زایمان سزارین چیست و چه عوارضی دارد؟

سزارین یک عمل جراحی است که در اتاق عمل انجام می شود ، به روش بی حسی موضعی از کمر و یا بیهوشی در اتاق عمل و بدون درد انجام می شود. به طور معمول دردی در حین عمل احساس نمی شود اما به هر حال یک جراحی است و بیمار تا چند روز احساس درد خواهد داشت که پس از چند روز برطرف می شود و فرد می تواند به انجام فعالیت های خود بپردازد.

زایمان سزارین همانند هر عمل جراحی دیگر ممکن است با عوارضی همراه باشد، اما این عارضه ها بسیار کوچک و ساده خواهند بود ، اما به هر حال می بایست مراقب بود. عوارض زایمان سزارین و طبیعی می تواند شامل: عوارض بی حسی و بیهوشی، عوارض ناشی از بیهوشی همچون سردرد، لخته شدن خون در پا و آمبلی، خونریزی و عفونت محل زخم باشد. خوشبختانه این عوارض کم است ولی بایستی قبل از انجام این روش ها به بیمار گفته شود تا با داشتن آگاهی کامل اقدام به زایمان نمایید.

کلام آخر

زایمان شرایط خاص خود را دارد، برخی از افراد از ابتدا با توجه به شرایط جنین و مادر بایستی زایمان سزارین انجام دهند و برخی دیگر زایمان طبیعی گاهی اوقات تعدادی از افراد دیگر ، در ابتدا تشخیص داده می شود تا زایمان آن ها به صورت طبیعی باشد و حین زایمان به دلیل شرایط مادر و جنین تصمیم گرفته می شود تا زایمان به روش سزارین صورت گیرد. به هر حال شما مادر عزیز می توانید قبل از هر اقدام خاصی با یک متخصص زنان و زایمان در این زمینه مشورت نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به بهترین متخصص زنان در تهران مراجعه نمایید.