آزمایش آمنیوسنتز در بارداری

یکی از موضوعاتی که ذهن مادران باردار را به خود مشغول ساخته این است که آیا انجام آزمایش آمنیوسنتز در بارداری یا کشیدن مایع دور جنین برای تمام خانم ها الزامی است؟ بایستی گفت برای تمامی افراد الزامی نیست، خوشبختانه روش های غیرتهاجمی در مورد بارداری بسیار پیشرفت کرده است و متخصصین برای تشخیص می توانند از آن ها استفاده نمایند. در حقیقت این روش ها از طریق آزمایش خون انجام می شود. سندرم داون و دو مورد از مشکلات ژنتیکی شایع جنینی را بررسی می نمایید.  در هفته یازده تا سیزده غربالگری سه ماهه اول دوران بارداری انجام می شود و بررسی لازم در خصوص ژنتیک و سندرم داون صورت می گیرد و در نهایت اگر این آزمایش ها مشکوک باشد یا مشکلی وجود داشته باشد، سپس بایستی تست سل فری (آزمایش NIPT) انجام شود که خوشبختانه از طریق خون مادر قابل انجام است. اگر تست سل فری مشکوک باشد و نتیجه آن مشخص شود تا جنین مشکل دارد، در نهایت مرحله آخر انجام آزمایش آمینوسنتز به مادر پیشنهاد می شود و برای او انجام می گردد. چنانچه تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص هستید توصیه می کنیم ادامه این مقاله از سایت دکتر الهه ثناگو بهترین متخصص زنان و زایمان تهران را مطالعه فرمایید.

انجام آزمایش آمنیوسنتز در بارداری به چه صورت است؟

این تست یک روش تهاجمی است بدین صورت که سوزن از طریق شکم وارد مایع آمینوتیک جنین می شود و حدود ده سی سی از مایع دور جنین کشیده می شود و آن مایع که حاوی سلول های جنین است بررسی می گردد و در نهایت تشخیص قطعی برای مشکلات ژنتیکی ارائه می شود. پس از آن تصمیم گیری های لازم برای انجام سقط جنین صورت می گیرد. در نهایت بگوییم که انجام آزمایش آمینوسنتز برای تمامی مادران باردار انجام نمی شود، مگر در مواقعی که در غربالگری مشکلاتی برای بیمار به وجود آید در این صورت انجام این آزمایش لازم خواهد بود.

چند روز بعد از آمنیوسنتز خطر سقط وجود دارد؟

خطر سقط جنین بعد از آزمایش آمنیوسنتز در بارداری معمولاً در حدود 1 تا 2 درصد است و بیشتر در 24 تا 48 ساعت اول پس از انجام آزمایش مشاهده می ‌شود. این خطر به طور عمده به دلیل عفونت یا آسیب به رحم است که در مراحل اولیه ممکن است رخ دهد. در بیشتر موارد ، خطر سقط جنین بسیار کم است و بسیاری از زنان پس از این آزمایش به طور طبیعی بارداری خود را ادامه می ‌دهند. اگر شما یا پزشک نگرانی‌ هایی دارید ، بهتر است در روزهای پس از آزمایش ، به علائم مانند خونریزی یا درد شدید شکم توجه کنید و در صورت بروز هر یک از این علائم به پزشک مراجعه نمایید.

شما عزیزان می توانید توضیحات طول متن را از زبان دکتر الهه ثناگو بهترین جراح و متخصص زنان و زایمان تهران بشنوید.

در چه مواقعی انجام آزمایش آمنیوسنتز در بارداری ضروری است؟

انجام این تست با توجه به شرایطی ضروری خواهد بود که بهتر است در ابتدایی بارداری انجام شود. به طور مثال: افرادی که سن بالای چهل سال دارند یا افرادی که بچه های قبلی آن ها سندرم داون بودند و یا در خانواده از نظر سندرم خیلی ریسک بالایی دارند، در این موارد می توان از ابتدایی بارداری این فرایند انجام شود. خوشبختانه با پیشرفت علم و روش های موجود تست سل فری وجود دارد که این تست می تواند به تشخیص بیماری کمک نمایید، که در صورت وجود مشکل می توان اقدام تهاجمی را برای بیمار انجام داد.

آیا کشیدن مایع دور جنین خطرناک است؟

آمینوسنتز یک روش تشخیصی بسیار دقیق است. مایع اطراف جنین حاوی سلول های پوستی و پوششی جنین است که به طور دقیق این نوع سلول ها از خود جنین هستند. انجام آزمایش آمینوسنتز در بارداری بسیار دقیق و تشخیص آن صد در صد خواهد بود اما چرا این روش تشخیصی برای جنین خطرناک است؟

• به دلیل آنکه پزشک از طریق یک سوزن وارد محوطه جنین می شود، ممکن است گاهی از طریق ناحیه ای که سوزن وارد جنین می شود عفونت به جنین منتقل شود یا حتی در مواردی سبب کم شدن حجم مایع آمینوتیک شود.
• همچنین به دلیل استرسی که مادر خواهد داشت، گاهی احتمال سقط جنین و یا لکه بینی وجود دارد. حتی گاهی اوقات در صورتی که این آزمایش با دقت و ماهرانه انجام نشود می تواند سبب آسیب به اندام های جنین شود، یا به بندناف برخورد کن و عوارض جانبی ایجاد نمایید.
• در نهایت بگوییم با وجود اینکه آزمایش آمنیوسنتز در بارداری یک روش تشخیصی بسیار دقیق است اما احتمال وجود خطرات احتمالی و ریسک سقط تا حدود چند درصد وجود خواهد داشت.
• به همین خاطر در ابتدایی امر ترجیح داده می شود، از روش های کم تهاجمی استفاده شود تا در صورتی که اگر در سلامت بیمار همچنان شک های وجود داشت در نهایت پس از مطلع ساختن بیمار از وجود خطرات احتمالی و ریسک خطر سقط در نهایت آزمایش آمینوسنتز انجام شود.

آزمایش آمنیوسنتز در بارداری به چند طریق انجام می شود؟

پس از آنکه مایع آمینوسنتز کشیده شد، بلافاصله به آزمایشگاه فرستاده می شود. لازم است بدانید که آزمایش به چند طریق بر روی مایع آمینوسنتز انجام می شود. روش اول، یک روش تست سریع است که در کوتاهترین زمان ممکن حدود 72 ساعت انجام می شود و جواب آزمایش نسبتا قطعی خواهد بود.

اما روش دیگر تشخیصی کشت سلولی است که سلول ها در محیط کشت قرار گرفته و اجازه داده می شود تا کشت صورت گیرد و سپس بررسی های لازم صورت گیرد. این روش دقیق ترین روش تشخیصی است ولی مدت زمان آن نسبت به روش اول کمی طولانی تر خواهد بود و مدت زمان انجام این آزمایش حدود ده تا دوازده روز به طول خواهد انجامید.

بهترین زمان برای کشیدن مایع دور جنین

درحقیقت نمی توان در هر زمان اجازه انجام این آزمایش را داد ولی می توان گفت؛ بهترین زمان برای انجام تست مایع آمینوسنتز اتمام شانزه هفته می باشد. حتما بایستی بیمار شانزده هفته را به اتمام رسانده باشد تا جنین و محوطه آن بزرگ شده باشد و همچنین مایع آمینوتیک به اندازه متناسب رسیده باشد تا احتمال عوارض را پس از انجام آزمایش آمنیوسنتز در بارداری کاهش دهد. از آنجایی که زمان مناسب برای سقط جنین تا هفته بیستم خواهد بود به همین خاطر تا اتمام هفته شانزده تنها می توان این تست را انجام داد و تنها سه هفته زمان خواهیم داشت تا نتیجه آزمایش را بررسی نماییم تا در صورت لزوم تصمیم برای سقط جنین گرفته شود.

چه کسانی باید آزمایش آمنیوسنتز در بارداری انجام دهند؟

• زنان بالای 35 سال : احتمال بروز مشکلات ژنتیکی مانند سندروم داون در زنان باردار بالای 35 سال افزایش می ‌یابد ، به همین دلیل ممکن است پزشک این آزمایش را توصیه کند.
• نتایج غیرطبیعی تست ‌های غربالگری : اگر نتایج تست ‌های غربالگری مانند سونوگرافی یا آزمایش خون غیرطبیعی باشند ، آمنیوسنتز برای تشخیص دقیق‌ تر توصیه می‌ شود.
• سابقه خانوادگی بیماری‌ های ژنتیکی : اگر در خانواده فرد سابقه بیماری ‌های ژنتیکی یا اختلالات کروموزومی مانند سندروم داون ، بیماری‌ های قلبی مادرزادی ، یا فیبروز کیستی وجود داشته باشد ، ممکن است آزمایش آمنیوسنتز برای بررسی سلامت جنین ضروری باشد.
• مادرانی که بارداری‌ های قبلی با مشکلات ژنتیکی داشته‌ اند : در صورتی که در بارداری‌ های قبلی ، مشکلاتی مانند سقط‌ های مکرر یا تولد نوزاد با مشکلات ژنتیکی وجود داشته باشد ، پزشک ممکن است انجام آمنیوسنتز را توصیه کند.
• مادران با مشکلات پزشکی خاص : در صورت وجود بیماری ‌هایی مانند دیابت یا بیماری‌ های خودایمنی که ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد ، پزشک ممکن است آزمایش آمنیوسنتز را پیشنهاد دهد.
• ناهنجاری‌ های مشاهده شده در سونوگرافی : اگر در سونوگرافی مشکلاتی مانند ناهنجاری ‌های ساختاری در جنین مشاهده شود ، آزمایش آمنیوسنتز می‌ تواند اطلاعات دقیق ‌تری در مورد وضعیت جنین ارائه دهد.
• زنان باردار تحت درمان با داروهای خاص : در صورتی که زن باردار داروهایی مصرف کند که ممکن است تأثیر منفی بر جنین داشته باشد ، انجام آمنیوسنتز ممکن است لازم باشد.

 کلام آخر

در نهایت بگوییم بیمارانی که آزمایش آمنیوسنتز در بارداری را انجام می دهند براساس شرایط نیاز به آنتی بیوتیک خواهند داشت و همچنین بایستی تا چند روز استراحت نموده و در آرامش کامل بدون هیچ گونه استرسی باشند. در صورتی که فرد با علائمی همچون دردهای شکمی، تب و لرز یا مشکلات دیگری همچون خونریزی مواجهه شود حتما بایستی به منظور پیشگیری از اتفاقات و عوارض دیگر پزشک خود را مطلع سازد تا اقدامات لازم انجام شود.  بیمارانی که گروه خونی منفی دارند و گروه خونی همسر آن ها مثبت است حتما بایستی پس از انجام آزمایش آمینوسنتز در بارداری ، آمپول روگام تزریق نمایند تا احتمال عوارض همانند زردی در جنین کاهش یابد.